Teoretycznie służą zapewnianiu mieszkańcom informacji o lokalnych sprawach. W budżecie zapisane są jako element promocji miejscowości. Gazety wydawane przez urzędy w mniejszych miastach i gminach stanowią niejednokrotnie jedyne lokalne medium drukowane. Gdzie indziej dominują dzięki dużym środkom, które przeznaczane są na redakcję, druk i kolportaż. Uprzywilejowany dostęp do jednostronnych informacji stanowi ograniczenie prawa do obiektywnych wiadomości o sprawach lokalnych. Sytuacja taka powoduje też nierówność kandydatów w wyborach samorządowych.

Utwórz tutaj tematy, które nie pasują do żadnej innej istniejącej kategorii.

To novum wprowadzone nowelizacją USG w 2018 r. Inicjatywa uchwałodawcza to prawo przedstawienia radzie propozycji legislacyjnej. Nie wynika z niego żadne zobowiązanie do przyjęcia tego projektu. To uregulowanie cieszy się słabym zainteresowaniem. Łatwiej jest znaleźć w radzie grupę radnych, którzy taki projekt w imieniu mieszkańców złożą niż biegać za podpisami poparcia, a trzeba ich zebrać niemało bo:

Samorząd miejski jest pomyślany tak, że ludzie czyli tak zwana „wspólnota samorządowa” ma decydować o sprawach swego miasta. Cała reszta struktury organizacyjnej ma być temu podporządkowana. Pierwszym ogniwem w tym łańcuchu zastępowania nas w sprawowaniu władzy, jest rada miasta.
W praktyce miastem zarządza burmistrz/ prezydent (teoretycznie organ wykonawczy) a rada akceptuje lub odrzuca jego propozycje (chć teoretycznie jest organem stanowiącym).
Taki stan rzeczy nie wynika z niekompetencji lub lenistwa radnych, przynajmniej nie wyłącznie. Tak ustrój miejski ukształtowany został przez szereg aktów prawnych niższego rzędu, orzeczenia nadzorcze i inne decyzje, dzięki którym konstrukcja samorządu stopniowo zdryfowała w kierunku czegoś co bliższe jest lokalnej autokracji, niż demokracji.
To że radny nie ma dużego wpływu na decyzje, nie oznacza, że ma bardziej słuchać swojego burmistrza/prezydenta niż Ciebie. Mozolne stawianie samorządu z głowy na nogi warto zacząć od wyprostowaniem tej relacji. Trzeba radnym zadać pytania, co robią by dobrze reprezentować mieszkańców. Uświadomić im, że zastępują nas w sprawowaniu władzy a nie zastępują burmistrza/prezydenta w kontaktach z nami.
Ustawa o samorządzie gminnym tak mówi o roli radnego: Art. 23.1 “Radny obowiązany jest kierować się dobrem wspólnoty samorządowej gminy. Radny utrzymuje stałą więź z mieszkańcami oraz ich organizacjami, a w szczególności przyjmuje zgłaszane przez mieszkańców gminy postulaty i przedstawia je organom gminy do rozpatrzenia, nie jest jednak związany instrukcjami wyborców.”

Dyskusje o tej stronie, jej organizacji, tym jak działa i jak możemy ją usprawnić.

Konsultacje są formą zasięgnięcia opinii mieszkańców, lecz ich wyniki nie są wiążące dla władz miasta. Nie można więc żądać wykonania ustaleń konsultacji, warto jednak wywierać za ich pomocą presję. USG określa konsultacje bardzo ogólnie (Art. 5a.) i przekazuje radzie gminy ustalenie zasad i trybu. Żeby więc dowiedzieć się jak mają u Was wyglądać konsultacje musicie sięgnąć do uchwały określającej zakres i tryb przeprowadzania konsultacji.

Referendum to forma bezpośredniego sprawowania władzy przez mieszkańców, o której wspomina Konstytucja RP (Art. 4).

Stosunkowo młoda instytucja . Na świecie od 1989 r., w Polsce (Sopot) od 2011 r. Od 2018 obligatoryjny dla miast na prawach powiatu. Polega na oddaniu do decyzji mieszkańców części np. 0,5% budżetu miasta (rzadziej gminy). Do 2018 r. realizowano te przedsięwzięcia na podstawie zapisu w USG o konsultacjach. W tym okresie powstało wiele nowatorskich rozwiązań, które opierały się na doświadczeniach zebranych w ciągu kilku lat. Podstawowy problem jaki dał o sobie znać podczas procedury BO, to plebiscytowy i antagonizujący mieszkańców charakter głosowania. W kilku miastach podjęto więc próby wprowadzenia do procedury elementów deliberacji. Polegają one na spotkaniach mieszkańców i dyskusji zmierzającej do łączenia lub modyfikowania projektów. Warto zapoznać się z przykładami rozwiązań z Gorzowa Wielkopolskiego i Dąbrowy Górniczej.

Podmiotami będącymi na pograniczu organu samorządowego i organizacji społeczeństwa obywatelskiego są jednostki pomocnicze. Nie zalicza się ich do organów samorządu gminnego lecz przyznaje szereg uprawnień charakterystycznych dla organów władzy np przewodniczący zarządu korzysta z ochrony prawnej przysługującej funkcjonariuszom publicznym.

W gminie można tworzyć różnego rodzaju ciała o charakterze konsultacyjnym, opinio-

Są to ciała, które nie doczekały się jeszcze uregulowań w prawie powszechnym. Tworzone są na podstawie prawa miejscowego, a więc uchwał rady lub zarządzeń wójta.

Mimo, że od 2001 roku istnieje ustawa o dostępie do informacji publicznej, ciągle zdarzają się sytuacje, gdy informacje publiczne nie są udzielane lub dzieje się to w niewłaściwy sposób. Organizacją wyspecjalizowaną w zabieganiu o jawność i dostęp do informacji jest Sieć Obywatelska Watchdog Polska

Decyzje dotyczące wydatkowania publicznych środków są kluczowym elementem władzy lokalnej. Decydentem jest tu rada gminy. Ona może też upoważnić wójta do podejmowania samodzielnych decyzji w niewielkim zakresie.

Strategiczne pozwy przeciwko partycypacji publicznej (SLAPP z ang. Strategic Lawsuit Against Public Participation), czyli pozwów mających na celu jedynie wywołanie efektu mrożącego i zastraszenie osób, które wypowiadają się na ważne społecznie tematy.